Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bilgilerine göre bireysel kredi kartı hacmi 19 Ocak 2024 haftası itibarıyla 1 trilyon 172 milyar lira. Geçen yılın aynı döneminde bu tutar 459 milyar lira seviyesindeydi. Bireysel kredi kartı hacminde bir yıllık artış yüzde 155 oldu.
Milliyet’ten Mithat Yurdakul’un aktardığı haberde, Mehmet Şimşek’in Hazine ve Bakanlık görevine atanmasıyla enflasyonla mücadelede bireysel harcamaların ve kredi kartı kullanımının azaltılması öncelikli hedef olarak belirlenmiş, kredi kartlarına ilişkin bir dizi düzenlemeye gidilmişti. Geçtiğimiz dönemde uygulandı.
Daha önce bankalar tarafından periyodik olarak artırılan veya müşterinin talebi üzerine kolayca artırılan kredi kartı limitleri için prosedürler daha da zorlaştırıldı. Kredi kartlarından nakit avans çekimine getirilen sınırlamanın daha sonra geri çekilmesi tartışmalara yol açarken, günümüzde pek çok elektronik eşya ve konaklama, uçak bileti gibi yurt dışı harcamalarında taksit kısıtlaması bulunuyor.
Girilen ana metinler
Kredi kartı kullanımının düzenlenmesi bazı temel ekonomik belgelerde de yer aldı. 2024 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında, mal ve hizmet alımları ile kredi kartıyla yapılacak nakit çekimlerine ilişkin taksit dönemlerinin inceleneceği ve gerekiyorsa ilave tedbirlerin alınacağı kaydedildi. 2024-2026 yıllarını kapsayan Orta Vadeli Programda kredi kartı kullanımının nakit istikrarını ve tüketim talebi dengesini etkilemeyecek şekilde uluslararası standartlara uygun şekilde düzenleneceği vurgulandı.
Bankalardan uyarı
Kredi kartlarıyla ilgili son dikkat çeken düzenleme ise harcama alanlarıyla ilgili oldu. Bankalar, kredi kartlarının temel ihtiyaçlar dışında başka amaçlarla kullanılmasının önüne geçmek için yeni bir uygulama başlattı. Bu ay bazı bankalar, müşterilerine gönderdikleri kart ekstrelerinde şu uyarıya yer veriyor: “Kredi kartınızla döviz/altın/kripto varlık alımı, vadesi geçmiş kredilerin kapatılması, makul gerekçe olmaksızın yapılan transferler, kredi kartı işlemleri nedeniyle kartınız kapatılabilir. Nakit çekme limitinin aşılması ve sistemden para çekilmesine yönelik işlemler.” verilmişti. Bankaların yaptığı uyarı, kredi kartlarıyla yapılan harcamaların yakından takip edileceği ve kredi kartlarının yatırım amaçlı kullanımının engelleneceği şeklinde yorumlandı.
Yeni kısıtlamalar gündemde
Merkez Bankası’nın art arda aldığı faiz artırım kararları nedeniyle son dönemde kredilerde yavaşlama yaşanırken, kredi kartları istisna oldu. Gelişmelerin ardından kredi kartı kullanımına ilişkin yeni düzenlemelerin gündeme gelebileceği belirtiliyor. Bankacılık kaynakları bu kapsamda kredi kartı faiz oranlarında düzenleme yapılabileceğini, taksitlerin sınırlandırılabileceğini ya da kişinin kredi kartıyla harcayabileceği tutarlara sınırlama getirilebileceğini belirtiyor.
Kredi kartıyla artık ‘lüks’ yok
Kredi kartı kullanımının ikinci araba satın alma gibi büyük harcamalara kadar uzandığı belirtilirken, özellikle lüks ve yatırım olarak tanımlanabilecek harcamalarda kredi kartı kullanımının en aza indirilmesi amaçlanıyor. Kredi kartlarıyla yapılan bu tür harcamalar ile yemek gibi zorunlu harcamalar arasında kaynaklara bağlı olarak bir ayrım söz konusu olabilir.
Artan faizlerle birlikte karta eğilim arttı
Merkez Bankası’nın 2023 2. Finansal İstikrar Raporu’nda yer alan bilgiye göre, tüketici kredisi faiz oranlarındaki artışın ardından kredi kartı kullanımı arttı. Gelir artışları sonrasında yapılan limit güncellemeleri kredi kartı kullanım kapasitelerini etkilemektedir. Yüksek limitli kartlarda limit kullanım oranı düşerken, limiti 25 bin TL ve altı olan kredi kartlarında limit kullanım oranı artıyor.
